YOKSA OSEDYA YENİ SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNİN HABERCİSİ Mİ?

11.08.2008

YOKSA OSEDYA YENİ SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNİN HABERCİSİ Mİ?

1950’lerden sonra dünyanın kutupları tamamen belirginleşti. Kudretinin doruklarını yaşayan iki süper güç ABD ve Sovyetler Birliği geleceğe dair yapılan her planın en önemli parçaları olmuştu. Gerek akademik çevre gerek siyasi çevre o dönem için kastedilen yenidünya düzeni tamamen bu iki kutup ekseninde döneceğini düşünüyor. Teorilerde o kadar ileri dereceydi ki; bir ülke ya ABD taraftarıydı, ya da Sovyet taraftarı eğer öyle değilse bile olmak zorundaydı. Bu durum özellikle dönemin entelektüel kesiminin zihninde öylesine sağlam yer edinmişti ki; ileriye dönük yazılan bütün senaryoların başrollerini bu iki güç oynuyor.
Bir gün bu güçlerden tekinin parçalanacağı tahayyül konusu bile olamazdı o dönem için. Hele bunun Sovyet olması Sovyet aleyhtarları için apayrı bir ütopyaydı. Ama bütün akademisyen ve aydınları yanılgılara iten modernizm en büyük şaşırtmasını Sovyetlerin parçalanmasıyla gösterdi. Yenidünya düzeni dediğimiz ABD merkezli tek kutuplu sisteme aynı bağlılık gösterildi. ABD’nin başını çektiği yeni küresel bir dünya ile ilgili teoriler yazılıyor, çiziliyor. Hatta soğuk savaş döneminde düşülen hataya maalesef çoğu zaman tekrar düşülüyor. Sosyolojik yapıları hiç tahmin edilmeyecek sonuçlar doğuran taraflara çeken yeni küçük dünyanın, çoğu zaman hesaba katılmadan sanki her şeyin eskiden olduğu gibi düz bir çizgide devam edeceği varsayılarak planlar yapılıyor, tahminlerde bulunuluyor. Neyse ki; yeni yeni bu yanıltkanlığın farkına varan bilim adamları daha rasyonel sonuçlarda bulunabiliyor.
İşte klasik düşünceleri şaşırtacak bir olay daha gerçekleşti ve yıllardır pot5ansiyel ABD rakibi olarak bekleyen Rusya Gürcülerin Osetya’ya saldırmasını bahane ederek uzun süredir fırsatını aradığı ABD’ye diş gösterme ortamını buldu. 9 Ağustos da Osetya’ya girerek toprak bütünlüğünü sağlamaya çalıştığını söyleyen Gürcistan belki de kendisinin de farkında olmadığı çok büyük bir başlangıca neden oldu. Yeni küresel sistem tamamen liberalizmin emrine amadeydi. Komünizm buna daha fazla dayanamaz di ve nitekim de öyle oldu. Komünist sistem çokta, Sovyetler Birliği daha fazla dayanamayıp dağıldı. Uzun süre bir yarısını kendi için cephe olarak kullanan Sovyetler yoktu ve tabi ki cephesi de yoktu; taraftarları da eski taraftar sayısını çok altındaydı. Artık eski dostlar düşman olmuştu. Hem yapayalnız kalmak hem süper güçlükten sıradan bir ülke konumuna düşmek hiçbir ülkeyi, devleti pes ettirmese gerek
Bence de Rusya da pes etmedi ve yıllarca eski güç olma hayaliyle potansiyelini artırıp durdu. Bütün medya ve siyasilerin ağzında adeta vird olan ABD ile birlikte anılmamak Rusya’nın bu hırsını gittikçe daha da artırmış bulunuyor. Kronolojik olarak yakın tarihte Rusya’nın izlediği politika gözden geçirilince bu söylediğim yargının doğru olduğu anlaşılacaktır. Komünist bir millete liberal politikaları aleni bir şekilde uygularsanız yenidünyanın ekonomik düzenin en vazgeçilmez şartı olan liberalizmi Rusya çok iyi dozajını ayarlayıp yavaş yavaş halka vererek bunu çok güzel başardı. Rusya yapmış olduğu en isabetli işlerinden biride istihbaratını hiç geri çekmedi, hiç yavaşlatmadı. Dağılmasına rağmen hep en büyük istihbarata sahip ülkeler arasına girmeyi başardı.
Gerek ekonomik gerek nükleer gerek askeri plan ve projeleriyle hep varlığını hissettirdi. Yakın gelecekte eğer ABD’ye rakip çıkarsa bunun ancak kendisi olabileceğini izlenimini hep canlı tutabildi özellikle ABD’nin medya ve sinemayla, Rusya’yı hep öteki ve yenilen taraf olarak göstermekle Rusya’da “yeniden şahlanacağım” düşüncesini körükleyip durdu.
Mahir Kaynak’ında belirttiği gibi ABD artık para peşinde değildir. O hep süper güç olarak kalabilmek için dünyada belirleyici rol oynayan unsurları ve coğrafyaları bir şekilde elinde tutmak, hiç olmazsa etkinliğini artırabilmek amacındadır. Bu belirleyici etmenlerin en önemlisi enerji kaynaklarıdır. En önemli coğrafyalardan birisi ise “Avrasya Balkanları” olarak bilinen Hazar Denizi dolaylarıdır. 1
ABD dış politikasında belirgin bir etkiye sahip olan Zbigniew Brzezinski bu coğrafyanın ABD için bir “satranç tahtası” haline gelebilmesiyle bu gücü elinde tutabileceğini belirtir. 2 Bu satranç taşlarından birisi olan Gürcistan ABD için önemli gerek politik gerek ekonomik gerek askeri ve gerek uluslar arası ilişkiler bakımın belini doğrultan Rusya uzun süredir büyük bir güç olduğunu bir şekilde göstermeye çalışıyordu. Bunu en fazla ABD’nin Avrupa üzerine füze kalkanı kurmaya çalıştığında hissettirdi. Tam Irak ele geçirilmişken, tam Avrasya Balkanlarındaki satranç taşları yerine oturmaya başlamışken; Gürcistan’ın bu küçük hamlesine karşılık Rusya’nın büyük adımı ABD’yi ciddi manada şaşırtmış ve paniğe kapılmış gözüküyor. Uluslar arası çıkan her anlaşmazlıkta köyün bilgesi kesilen ABD, kendi müttefiki olan ve kendi desteğiyle NATO’ya girmeye çalışan Gürcistan için birkaç kınayıcı laf söylemekten öteye gidemedi. Yapılan açıklamalara göre Rusya Tiflis’e yarım saat mesafeye kadar girmiş Gürcistan’ın Osetya’dan çekilmesiyle bitmesi gereken bu olay, gürcü desteklerin çekilmesine rağmen, ateşkes ilan edilmesine rağmen, tüm dünyadan eleştiriler gelmesine rağmen neredeyse Gürcistan’ı ele geçirecek kadar ileri boyutlara taşındı. Başta Türkiye olmak üzere Avrupa’nın en stratejik enerji kaynakları geçiş noktası olan bu bölgede bu kadar fazla ileri gidilmesi ancak tek şeyle açıklanabilir. ABD’nin buradaki hâkimiyetine son verme, ABD için en büyük politik planlardan biri olan bu bölgeyi ele geçirme ve ABD’ye diş gösterme. ABD’nin bu olaya ciddi bir tepki veremeyişi tehlikenin çok büyük bir göstergesidir. Üstelik Rusya artık yalnız değil daha şimdiden birçok ülke Rusya’nın bu hareketini desteklemiş durumda. Çin’le de uzun süreden beri çok sıcak ilişkilerin geliştirilmesi akıllara şu dehşet soruyu getiriyor. Yoksa Osetya yeni bir soğuk savaş döneminin habercisi mi? Eğer bu şimdi olmasa bile bunca yaşananlar bu durumun yakın bir gelecekte olabileceğinin bir göstergesi durumundadır.

Kaynaklar: 1 Mahir Kaynak (Yenidünya düzeni)
2 İbrahim S. Canbolat (Savaş ve Barış Arasında Dünya)