Gemlik Tarihçesi

İklim [değiştir]Bölgede ılıman Marmara iklimi görülür. Genel olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.

Tarih [değiştir]Gemlik, Bursa civarında kurulan en eski kenttir. Tarihi MÖ 12.yy'a kadar uzanır. Efsaneye göre Gemlik'e ilk olarak Herkül'ün geldiği ve buraya kaybolan arkadaşı 'Syrus'un adını verdiği söylenir.

1087 yılında Selçuklu kumandanlarından Ebul Kasım'ın burada bir donanma yaptırması üzerine kentin "gemilerin yanaştığı ve üretildiği yer" anlamına gelen Gemiluk adını aldığı söylenir.

Gemlik, Osmanlı devrinde Bursa'daki Yıldırım Camii ve Medresesi'ne vakfedilmiş bir kasaba idi. Kasabanın gelirleri bu vakıflara yollanırdı. Uzun yıllar Kite'ye bağlı bir köy olan Gemlik, 1856'da Gemlik-Bursa karayolunun yapılmasından sonra canlanmış ve belediye örgütü kurulmuştur.


Ekonomi [değiştir]İlçe merkezinde oturan nüfusun % 80'i ticaretle uğraşır. Tuzlu zeytin, yağ, sabun ticareti başta gelmektedir.

Gemlik'te tarım, oldukça gelişmiştir. En çok zeytin üretimi yapılır. Türkiye'nin en lezzetli sofralık zeytinlerinin yetiştiği yerlerdendir. Üstün kaliteli elma, armut ve şeftali üretimi de yapılmaktadır. Gemlik'te konserveciliğin gelişmesine paralel olarak sebzecilik gelişmiştir. Yetiştirilen sebzelerin başında fasulye, enginar, salatalık, domates, bezelye, patlıcan, biber gelir.

Hayvancılık ise ilçeye yakın köylerde az, dağ köylerinde ise daha çoktur. İlçede tavukçuluk da yaygınlaşmaktadır. Balıkçılık da önemli bir gelir kaynağı olup, körfez sularında her türlü balık bulunur.

Gemlik'te sanayinde, zeytin imalatı büyük yer tutar. 1937 yılında kurulan Sümerbank Suni İpek Fabrikası ilçenin gelişiminde önemli rol oynamıştır. Sahil şeridinde yer alan Sümer Holding (Viskon ve jelatin üretimi), Tügsaş (Gübre ve kimyasal ürünlerin üretimi), Borusan (Boru üretimi), Çimtaş (saç ve demir üretimi), Borçelik (çelik üretimi), Cargill (nişasta bazlı şeker üretimi) gibi çeşitli fabrikalar Gemlik'teki sanayiinin temelini oluşturur. Gemlik civarında çıkartılan damarlı mermer,diabas ve alçı taşı ihracı Gemlik ekonomisi için önemlidir.Özellikle Diabas'ın dünyada çıkartıldığı 2 merkezden biridir.

Türkiye'nin 20 Serbest Bölgesinden birisi olan BURSA SERBEST BÖLGESİ de GEMLİK ilçesi sınırlarında bulunmaktadır. Bursa Serbest Bölgesi, tüm Serbest Bölgeler içerisinde 2007 yılı itibarıyle ticaret hacminde USD 1.619.125.000.- lik hacimle altıncı sırada yeralmaktadır. İstihdam olarak bakıldığında ise 7.437 kişilik bir istihdam hacmi ile ikinciliği elinde bulundurmaktadır. Bursa Serbest Bölgesinin Gemlik ekonomisi ve istihdamına katkısı beklenildiği kadar olmasa da oldukça olumludur.

Gemlik, turizm bakımından I. derecede turistik hüviyete sahip bir ilçedir. Kurşunlu, Küçük Kumla, Büyük Kumla, Karacaali köylerindeki dinlenme evlerinde, turistik otel, motel, kamp ve pansiyonlarda turistler konaklamaktadır. Umurbey kasabasındaki Celal Bayar Vakfına ait Kütüphane ve Müze ayrıca Celal bayar'ın anıt mezarı da hayli ilgi çekmektedir. Kliseden çevrilme Balıkpazarı Camii, Çarşı Ali Paşa Camii Gemlik'teki tarihi yapılardandır.


Coğrafya [değiştir]Gemlik Bursa'nın 32 km. kuzeybatısında, Marmara denizinin en sakin ve adını verdiği körfezi kıyısında kurulmuştur. 19.13 derece doğu meridyeni ile 40.12 derece kuzey enlemi üzerinde bulunmaktadır. İlçe yüzölçümü 413 km2 dir. Gemlik Körfezini çevreleyen dağların körfeze dönük yamaçları ilçenin arazisini oluşturmaktadır. Dağlarla kıyı arasında sıkışmış bulunan çok sayıda ova bulunmaktadır. Bunların en büyükleri Engürücük ve Gemlik ovalarıdır. İlçe merkezi Gemlik ovasının batı ucunda kurulmuştur. İlçenin en yüksek noktası, Katırlı dağları üzerindeki Üçkaya Tepesidir.

Gemlik, akarsu ve göller açısından zengin bir yer değildir. Karsak Çayı olarak tanınan Sazlık Deresi, ilçenin en fazla su taşıyan akarsuyudur. Uzunluk yönünden ilçenin en büyük akarsuyu olan Kocadere Katırlı Dağlarından doğar ve Engürücük ovasını suladıktan sonra körfeze dökülür.

Volkanik kütlelerin mevcudiyeti vaktiyle bu arazinin bir indifa sahası olduğunu göstermektedir. Yer Kabuğunun yerleşmediği şimdi bile bol yağmurlardan sonra meydana gelen kaymalardan görmek mümkündür.

Samanlı dağlarının Gemlik körfezine bakan yamaçları tatlı eğimlerle bir platformu teşkil eden sıra dağlardan ayrılan bu kollar ise kıyıya kadar dik bir şekilde inerek kıyının düzgün manzarasını sivri burunlar halinde bozmuştur. ( Bunlardan, Göztepe Burnu, Kapaklı Burnu, Sarı Burun, Manastır Burnu en önemlileridir.)

Armutlu bucağı batısına kadar devamlı bir alçalma ile inen samanlı dağları Bozburun’un dik kayalıklarını teşkil ederek denize kadar 6 millerde tekrar denizin yüzüne çıkarak İmralı adasını meydana getirir.

Gemlik’in kurulduğu nokta denize dikey inen az yükseklikte bir sırtla bunun yamaçları ve denizin çekilmesinden meydana gelen dar kıyı düzlüklerinden ibarettir. İlçenin kıyıları eski kayıkhane Burnundaki kayalık çıkıntılar bir tarafa bırakılacak olursa tamamiyle düzdür. Pek derin olmayan kıyılar derelerin taşıdığı molozlarla devamlı sığlaşmaktadır. Gemlik körfezi umumiyetle sakin ve dalgasızdır. Doğudan batıya uzunluğu 35 km. güneyden kuzeye en geniş yeri de 10-15 km. olan körfez daima sakin olmasını sağlayan karşılıklı iki burundur. ( Tuzla ve Kapaklı burunları ) her iki sahilde birbirine cephe alan bu burunlar körfezi bir kıskaç içine almış gibidir. Körfez bu kıskaçlar arasında adeta bir havuza benzer. Körfez sularının sığ 1-10 m. Derin kısımları ise 100-150 m. arasındadır. İlçenin eski adı Kilyos olduğu için körfezde eskiden Kilyos denirdi. Körfezin diğer bir adı da İncir limanıydı.

Asırlarca birçok ulusların gemilerine sığınak olan bu şirin körfez bugünde sessiz suları ile bakanların gözlerini okşamaktan geri kalmamaktadır. Gemlik’in Jeolojik teşekkülü eski ve yeni kayaçlardan ibaret olup uzun müddet aşınmalara, çöküntülere ve kaymalara maruz kalmıştır. Birçok yerlerde sert kayaçların sivrildiğini ve çöküntülerinde olduğu toprakaltı tabakalarının intizamsızlığını görmek mümkündür. Dağlık bölgelerde Paleozcik tabakalar ile gnaya ve grantiler günü 3. zaman arazisi ( Neojen tabakaları ) ile yeni volkanik örtüller ( Andezit) çok yer tutar. İlçenin ova olan yerleri az olup yeni alüvyonlarla örtülüdür.

Derinliği 200 m. den az olan körfez yer kabuğunun kırılmalarından meydana gelmiş bir çöküntü alanıdır. Gemlik ilçesi akarsu ve kaynakları bakımından nisbeten fakirdir. Muntazam bir akım rejimine tabi olmayan derelerin çoğu yağmur ve kaynak sularıyla beslenmektedir. En önemlisi iznik gölünün ayağı olan karsak deresidir. Yağmur mevsiminde bol su taşır diğeri Engürücük köyünün biraz ilerisindeki Koca deredir.

Gemlik M.Ö. 1390 yılında savaştan dönen Siyüs adlı yunanlı bir Kumandan tarafından kurulmuş olup bu mevkiye Siyüs adı verilmiştir. Gemlik sonraları sırası ile Mısırlıların, Romalıların, Perslerin, İyonların Osmanlıların eline geçmiştir. Birinci Cihan Harbine kadar Osmanlıların elinde kalan Gemlik, bu harbin sonunda Yunanlıların eline geçmişse de 11 Eylül 1922 de düşman işgalinden kurtarılmıştır.


Nüfus [değiştir]İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 88 472'dir. Bunun 63 710'si ilçe merkezinde, 24 762'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; ? belde, ? köy ve ? mahalleden oluşmaktadır.

Camiler
Gazi Osmanpaşa Camii (Gemlik)
Ali Paşa Camii (Gemlik)
Balıkpazari Camii (Gemlik)
Gençali Köyü Camii (Gemlik)
Hacı Ali Paşa Camii (Gemlik)
Karsak Camii (Gemlik)
Çarşı Camii (Gemlik)
Veysel Karani Camii(Gemlik)
Altıntaş Camii (Gemlik)